Tìm hiểu chung về căn bệnh gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ đã trở thành một chứng bệnh khá phổ biến trong thời gian gần đây. Vây căn bệnh này là gì và nguyên nhân nào gây nên? Bài viết sau đây hy vọng sẽ đem đến cho bạn một số thông tin cần thiết để hiểu hơn về chứng bệnh này.

Gan nhiễm mỡ là gì?

Gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ tích tụ trong các tế bào gan và làm trọng lượng của gan tăng lên 5%.

Bằng cách nào mà mỡ lại đọng ở gan?

Người ta không biết chắc chắn bằng cách nào mà mỡ lại bị đọng nhiều ở gan nhưng có thể giải thích tình trạng này theo một vài cách như sau:

·             Do ruột gia tăng hấp thư chất mỡ nhất là khi ăn quá nhiều chất béo đặc biệt là mỡ động vật, vì vậy lượng mỡ đến gan cũng sẽ tăng.

·       Do chất mỡ từ mô mỡ ở những nơi khác trong cơ thể được huy động bất thường đến gan.

·            Do ăn nhiều chất đường nên khi được chuyển đến gan, một phần chất đường sẽ được gan cất vào kho dự trữ dưới dạng glycogen, một phần dư khác sẽ được biến đổi thành mỡ.

·       Do tăng tổng hợp chất mỡ tại gan hoặc giảm sự chuyển tải chất mỡ ra khỏi gan vì thiếu một số chất để chuyên chở mỡ.

Những nguyên nhân nào làm cho gan bị nhiễm mỡ?

Lý do thường nhất làm cho gan bị nhiễm mỡ là tình trạng béo phì, nghĩa là khi cân nặng của cơ thể tăng lên quá nhiều, ngược lại ở những người bị phù do suy dinh dưỡng lâu ngày cũng có thể bị tích tụ mỡ trong gan do thiếu các chất cần thiết để đưa bớt chất mỡ ra khỏi gan.

Các nguyên nhân khác cũng có thể làm cho gan bị nhiễm mỡ, đó là tình trạng nghiện rượu, bị bệnh tiểu đường tuýp II, bệnh tăng chất mỡ trong máu, bệnh nhiễm chất đồng (bệnh Wilson’s), bệnh lao và đặc biệt là tình trạng nhiễm siêu vi viêm gan C mãn tính. Ngoài ra, một số thuốc như corticoides, tetracycline, estrogen dùng liều cao và kéo dài sẽ gây rối loạn sự biến đổi chất mỡ trong gan và rồi cũng làm cho gan bị tích tụ mỡ.

Làm sao để biết mình bị gan nhiễm mỡ?

Người bị gan nhiễm mỡ thường không có triệu chứng gì; đôi khi có một số bệnh nhân cảm thấy hơi mệt mỏi và suy nhược hoặc chỉ cảm giác hơi tưng tức ở vùng dưới sườn bên phải. Thông thường khi thấy một người bị béo phì, bị bệnh tiểu đường, uống rượu khá nhiều, dùng thuốc corticoides dài hạn..., nghĩa là có những nguyên nhân gợi ý, thì người ta nghi ngờ đến tình trạng gan có thể bị nhiễm mỡ.

Những người bị gan nhiễm mỡ có thể có gan to. Khi làm xét nghiệm máu thấy men gan (ALT hay SGPT và AST hay SGOT) tăng. Một vài nghiên cứu đã cho thấy rằng gan nhiễm mỡ là một trong những nguyên nhân thường gặp nhất làm tăng men gan khi thử máu thường qui. Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp gan bị nhiễm mỡ mà men gan hoàn toàn bình thường.

Một số bệnh nhân bị gan nhiễm mỡ khi được làm xét nghiệm đo lượng mỡ trong máu có thể thấy mỡ trong máu tăng. Tuy nhiên, mỡ trong máu có nhiều loại. Thông thường chúng ta hay nghe nói đến chất cholesterol cao trong máu sẽ dễ gây ra các bệnh lý về tim mạch nhưng nên nhớ rằng đa số gan nhiễm mỡ lại không dính líu gì đến cho­lesterol. Việc gia tăng một thành phần khác của chất mỡ trong máu gọi là chất triglycerides mới là yếu tố nguy cơ gây ra đa số các trường hợp gan nhiễm mỡ.

Để biết chắc chắn gan có bị nhiễm mỡ hay không, các bác sĩ phải làm sinh thiết gan để lấy ra một mẫu nhỏ các tế bào gan và đem xem dưới kính hiển vi. Sinh thiết gan còn có thể giúp phát hiện mức độ gan bị hư hoại, nguyên nhân gây bệnh và các bất thường khác đi kèm với bệnh gan nhiễm mỡ (Hình 9.1).

Những phương pháp khác như làm siêu âm hoặc chụp “xi- ti” (CT scanner) cũng có thể cho biết gan bị nhiễm mỡ. Qua siêu âm, người ta sẽ thấy hình ảnh của gan “sáng” hơn còn trên “xi-ti “ sẽ thấy gan giảm đậm độ so với gan bình thường. Tuy nhiên, siêu âm thường chỉ có giá trị gợi ý vì kết quả có thật chính xác hay không còn tùy thuộc vào kinh nghiệm của người bác sĩ làm siêu âm. Vả lại, hình ảnh siêu âm không thể cho biết mức độ hư hoại của gan khi bị nhiễm mỡ. Còn chụp “xi-ti” (CT) thì quá đắt tiền mà giá trị chẩn đoán thì cũng không hơn gì siêu âm.